Nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh? Đây là một câu hỏi phổ biến và cần cân nhắc kỹ trước khi đưa ra lựa chọn cuối cùng. Mỗi loại hình đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng biệt, tùy theo mục đích và điều kiện kinh doanh của bạn. Dưới đây, Cenvi.vn sẽ phân tích chi tiết hơn để giúp bạn hiểu rõ về hai loại hình này, từ đó dễ dàng đưa ra được lựa chọn phù hợp nhất.
Khái niệm về công ty và hộ kinh doanh
Khái niệm về công ty
Công ty là một loại hình doanh nghiệp mà các thành viên cùng tham gia góp vốn, chia sẻ lợi nhuận, và chịu lỗ dựa trên tỷ lệ vốn đã đóng góp. Trách nhiệm của các thành viên đối với các khoản nợ của công ty chỉ giới hạn trong phạm vi phần vốn đã góp.
Khái niệm về hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh là hình thức doanh nghiệp do một cá nhân hoặc các thành viên trong hộ gia đình thực hiện đăng ký thành lập. Họ sẽ là người chịu trách nhiệm bằng tất cả tài sản cá nhân đối với các hoạt động kinh doanh của hộ. Nếu các thành viên trong gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh, họ cần ủy quyền cho một thành viên làm đại diện cho hộ kinh doanh. Người đăng ký hộ kinh doanh hoặc cá nhân được các thành viên trong hộ gia đình ủy quyền sẽ được xem là chủ hộ kinh doanh.
Ưu và nhược điểm của thành lập công ty và hộ kinh doanh
Ưu điểm của hộ kinh doanh
- Thủ tục thành lập đơn giản, nhanh gọn: Việc đăng ký và đi vào hoạt động của hộ kinh doanh thường ít rườm rà và tốn ít thời gian hơn so với các hình thức doanh nghiệp khác.
- Quản lý dễ dàng: Với quy mô nhỏ và cấu trúc tổ chức đơn giản, việc điều hành và quản lý hoạt động kinh doanh của hộ trở nên linh hoạt và thuận tiện hơn.
- Linh hoạt về vốn: Hộ kinh doanh không bị ràng buộc bởi một số vốn cố định, cho phép chủ sở hữu tự do điều chỉnh quy mô kinh doanh theo khả năng tài chính.
- Gánh nặng thuế nhẹ: Hộ kinh doanh thường được áp dụng chế độ thuế khoán, tức là nộp một khoản thuế cố định hàng tháng, giúp chủ sở hữu dễ dàng dự trù và quản lý chi phí.
- Thay đổi ngành nghề kinh doanh dễ dàng: Hộ kinh doanh có thể thay đổi ngành nghề kinh doanh một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường và nhu cầu của khách hàng.
Nhược điểm của hộ kinh doanh
- Quy mô nhỏ, hạn chế mở rộng: Do đặc thù là hình thức kinh doanh nhỏ lẻ, hộ kinh doanh khó mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh và tiếp cận thị trường rộng lớn.
- Trách nhiệm pháp lý cao: Chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân đối với nghĩa vụ và khoản nợ phát sinh từ hoạt động kinh doanh.
- Khả năng huy động vốn hạn chế: Việc tìm kiếm nguồn vốn để đầu tư và phát triển kinh doanh của hộ thường gặp nhiều khó khăn.
- Địa vị pháp lý yếu: Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân độc lập, điều này có thể gây bất lợi trong các giao dịch kinh tế và pháp lý.
- Hạn chế về hóa đơn: Hộ kinh doanh thường bị giới hạn về số lượng và loại hình hóa đơn, gây khó khăn trong việc chứng minh doanh thu và chi phí.
Ưu điểm của công ty
- Công ty có tư cách pháp nhân, sở hữu con dấu riêng và được quyền phát hành hóa đơn đỏ.
- Không bị giới hạn về số lượng nhân viên cũng như các lĩnh vực kinh doanh.
- Chủ doanh nghiệp chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty, không phải dùng tài sản cá nhân để giải quyết các khoản nợ của công ty (trừ khi là doanh nghiệp tư nhân).
- Khả năng huy động vốn của công ty cao hơn so với hộ kinh doanh do có thể phát hành cổ phiếu, trái phiếu, vay vốn từ các tổ chức tín dụng, và có số lượng thành viên góp vốn lớn hơn.
- Công ty có thể mở rộng quy mô kinh doanh bằng cách mở chi nhánh hoặc địa điểm kinh doanh mới.
- So với hộ kinh doanh, công ty có nhiều lợi thế hơn trong việc vay vốn.
- Công ty có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật, mỗi người sẽ chịu trách nhiệm cho một mảng cụ thể theo quy định pháp luật.
Nhược điểm của công ty
- Chế độ kế toán, tài chính và kiểm toán phức tạp, đồng thời công ty phải chịu nhiều loại thuế hơn so với hộ kinh doanh.
- Quy trình thành lập công ty khá phức tạp, đòi hỏi phải chuẩn bị nhiều hồ sơ và tài liệu theo quy định của pháp luật, chẳng hạn như Nghị định 78/2015/NĐ-CP, sau đó nộp lên cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.
- Do công ty có quy mô lớn với nhiều nhân viên nên việc quản lý lao động trở nên khó khăn hơn.
- Với một số loại hình công ty có nhiều thành viên góp vốn, việc quản lý và điều hành có thể gặp khó khăn, đặc biệt khi xảy ra mâu thuẫn về lợi ích giữa các thành viên.
Quy định về đăng ký thành lập công ty và hộ kinh doanh
Quy định về đăng ký thành lập công ty
Quy định của pháp luật Việt Nam về đăng ký thành lập công ty như sau:
1. Xác định loại hình doanh nghiệp
Tại Việt Nam hiện nay, có năm loại hình doanh nghiệp phổ biến:
- Công ty cổ phần.
- Công ty TNHH một thành viên.
- Công ty TNHH hai thành viên trở lên
- Doanh nghiệp tư nhân.
Công ty hợp danh.
2. Đặt tên doanh nghiệp
Tên công ty gồm hai phần: loại hình doanh nghiệp và tên riêng.
Tên công ty có thể sử dụng tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài, nhưng không được trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của công ty khác đã đăng ký trong toàn quốc.
3. Người đại diện theo pháp luật
Người đại diện theo pháp luật là cá nhân chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Người này thường là người điều hành, quản lý trực tiếp các hoạt động kinh doanh, đại diện cho doanh nghiệp ký kết các tài liệu và thủ tục với cơ quan nhà nước, cá nhân hay tổ chức khác. Tuy nhiên, theo Luật Doanh nghiệp 2020, người đại diện theo pháp luật không bắt buộc phải giữ bất kỳ chức danh nào trong doanh nghiệp.
4. Địa chỉ trụ sở công ty
Doanh nghiệp có trụ sở chính phải đặt trên lãnh thổ Việt Nam và được xác định theo địa giới hành chính, bao gồm thông tin liên lạc như số điện thoại, số fax.
Căn hộ trên lầu 3 trong chung cư không được phép đăng ký địa chỉ công ty cho hoạt động kinh doanh. Tại một số trung tâm thương mại hoặc chung cư, các tầng trệt, tầng 1, tầng 2 có thể hoạt động kinh doanh nếu có văn bản chứng minh chức năng kinh doanh, thương mại, dịch vụ.
5. Ngành nghề kinh doanh
Để hoàn tất hồ sơ đăng ký thành lập, bạn cần xác định mã ngành nghề kinh doanh cũng như các lĩnh vực mà doanh nghiệp dự kiến hoạt động trong tương lai. Điều này giúp tránh việc phải bổ sung ngành nghề sau này, vừa tốn thời gian, chi phí lại ảnh hưởng đến tiến độ kinh doanh. Bạn có thể tham khảo danh mục ngành nghề kinh tế Việt Nam hoặc tra cứu mã ngành nghề dự định kinh doanh.
6. Vốn điều lệ công ty
Luật doanh nghiệp Việt Nam không có quy định chính thức về số vốn điều lệ tối thiểu và doanh nghiệp không cần chứng minh vốn điều lệ, nhưng vốn điều lệ là căn cứ để xác định lệ phí môn bài và cam kết trách nhiệm tài chính với đối tác, khách hàng. Do đó, vốn điều lệ càng cao càng thể hiện năng lực tài chính của doanh nghiệp, tạo lòng tin với đối tác và khách hàng. Tùy theo ngành nghề kinh doanh, sẽ có yêu cầu cụ thể về vốn pháp định. Ví dụ, để thành lập công ty đầu tư chứng khoán, cần có vốn tối thiểu là 50 tỷ đồng.
Đăng ký thành lập hộ kinh doanh cá thể
1. Chủ thể Đăng Ký
Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, cá nhân từ đủ 18 tuổi và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì có đủ có quyền thành lập hộ kinh doanh cá thể. Người đại diện sẽ là chủ hộ kinh doanh và mỗi cá nhân chỉ được đứng tên một hộ kinh doanh trên toàn quốc.
2. Đặt Tên Hộ Kinh Doanh
Tên hộ kinh doanh bao gồm hai thành phần: “Hộ kinh doanh + Tên riêng“. Không được sử dụng cụm từ “công ty” hoặc “doanh nghiệp” để tránh nhầm lẫn với doanh nghiệp. Tên riêng không được trùng với hộ kinh doanh khác trong cùng huyện và không được sử dụng tiếng Anh trừ khi có dấu chấm giữa các ký tự.
3. Địa Điểm Đăng Ký Kinh Doanh
Địa điểm đăng ký là nơi hoạt động kinh doanh chính. Nếu là nhà thuê, cần xác minh xem có hộ kinh doanh nào đã đăng ký tại đó chưa. Nếu địa chỉ nằm trong khu quy hoạch nhà nước hoặc là chung cư (trừ hộ kinh doanh cho thuê nhà), không được đăng ký.
4. Vốn Điều Lệ
Luật kinh doanh không có quy định về số vốn tối thiểu và số vốn tối đa cho hộ kinh doanh. Người đăng ký cần cân nhắc rủi ro, vì chịu trách nhiệm vô hạn trên toàn bộ tài sản. Cần đăng ký vốn thấp để giảm mức thuế khoán hàng tháng.
5. Số Lượng Lao Động
Nghị định mới không giới hạn số lượng lao động mà hộ kinh doanh có thể sử dụng.
6. Ngành Nghề Đăng Ký
Hộ kinh doanh có quyền đăng ký nhiều ngành nghề hợp pháp và có thể hoạt động trong ngành nghề có điều kiện khi đáp ứng đủ tiêu chuẩn theo quy định.
Lời kết
Trên đây là những phân tích chi tiết về hai loại hình kinh doanh – công ty và hộ kinh doanh cá thể. Mỗi loại hình có những ưu nhược điểm riêng, phù hợp với các mục tiêu và quy mô khác nhau. Việc lựa chọn hình thức phù hợp sẽ giúp bạn tối ưu hóa hoạt động kinh doanh và đạt hiệu quả cao nhất. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra quyết định đúng đắn cho mình.
